HAVUZ SUYUNDA pH ‘IN ÖNEMİ NEDİR?

CL₂+ H₂O <=>HCL + HOCL

(HCL: HidroklorikAsit)(HOCL: HipoklorözAsit)

HOCL <=> H⁺+ OCL^–

(H⁺:Hidrojeniyonu)( OCL^–:Hipokloritiyonu)

Tablodan ve grafiklerden de görüleceği gibiyüksek pH’ ta verilen klor, organic maddelerin oksidasyonu ve dezenfeksiyonu için hipokloröz aside yeterince dönüşememektedir. Bundan dolayı bakteri ile mücadelede önce pH değerine gore asit veya baz kullanılarak 7,0-7,2 aralığına ayarlanır, ondan sonar klorlama yapılır.Yüksek pH seviyelerinde klor kullanımı ile doğru orantılı olarakmaliyet de artacaktır.

pH’ın 7,0’nin altında tutulması ortamı asidik yapar ve sistemde suyun korozif özelliğinin artmasına sebep olur. Bu da aşınmalara sebep olacaktır.

STABİLİZATÖR (SiyanürikAsit) NEDİR?

Öncelikle siyanürikasitin, siyanürile bir bağlantısı yoktur. Bundan dolayı yüzme havuzlarında, kullanılmasında sağlık açısından bir sakınca yoktur.

Fakat içme ve kullanma sularının dezenfeksiyonu için, Sağlık Bakanlığı ile TS 266 ve 11899 normlarına gore önerilmemektedir.

Stabilizatör maddesi, klorun havuz suyu içinde, güneş ışınlarından etkilenmeden daha uzun süre kalarak, havuz suyunda daha etkin bir oksidasyon ve dezenfeksiyon sağlamasında önemli bir görev üstlenir. Güneş ışınlarından kaynaklı UV, klorun kovalent bağlarını kırarak, klorun gaz haline gelip oksidasyon ve dezenfeksiyon işlevlerini yapmadan havuzdan uçmasına neden olur. Stabilizatör, klor ile dezenfeksiyon işlemi için oldukça önemli bir madde olmasına karşın, zaman içinde kullanılan stabilizatör maddesinin su içindeki yüksek konsantrasyonu, klor kilitlenmesine, suda puslu bir görüntü oluşmasına ve klor tüketiminin artmasına sebep olmaktadır. Bu tarz sorunların yaşanmaması için havuz suyundaki stabilizatör oranının takip edilmesi ve belirli sınırları aşınca mutlaka stabilizatör ihtiva etmeyen klor (Sıvı Klor veya Kalsiyum Hipoklorit) kullanılması gereklidir.

BAĞLI KLOR NEDİR ?

Bağlı klor, klorun bir organic yapı içine girerek onun parçalamadan önceki halidir. Bunu şu örneklemeyle açıklayalım, suya atılan klor öncelikle su ile reaksiyona girerek Hidroklorikasit ‘e (HCL) ve Hipoklorözasit’e (HOCL) dönüşür.

CL2+ H2O→HCL + HOCL

İşte bakteriyle reaksiyona girerek onu öldüren de Hipoklorözasit (HOCL)’ dir.

Havuz suyuna 1 molekül NH3(İdrar) girdiği zaman klor, amonyağı parçalamak için amonyak yapısının içine girmeye başlar.

NH3+ H0CL→NH2CL + H2O (Monokloramin)

NH2CL + HOCL →NHCL2+ H2O (Dikloramin)

NHCL2+ HOCL →NCL3+ H2O (Trikloramin)

2NCL3→ N2+ 3CL2

2NH3+ 6HOCL → N2+ 3CL2+ 6H2O

Böylece 2 molekül Amonyak (NH3) 6 molekül Hipoklorizasit (HOCL) ile reaksiyona girerek, Azot (N2) ve klor (CL2) gazına dönüşüp havuzdan yok olur. Eğer havuz suyuna yeteri kadar klor verilmez ise Amonyak ,Azot gazına dönüşmeden Kloramin basamağında kalacaktır. İşte Kloramin basamağında kalmış bu yapıya bağlı klor denir.

Bağlı klor; suda klor kokusuna, gözde ve ciltte iritasyona, orta kulak iltihabına, mayo ve boyalı saçlarda renk atmasına sebep olur.

Temiz bir suda, 10 ppm serbest klor seviyesinde dahi, bağlı klorun yarattığı yukarıda bahsedilen etkiler görünmez.

Bağlı klorun yok edilmesi için havuz suyunda klor şoklaması yapılması gereklidir.

ALKALİNİTE NEDİR?

Alkalinite, suyun asit tamponlanma kapasitesinin miktarsal ölçüsüdür ve suyun pH değişimine gösterdiği direncin derecesidir. Su içerisinde çözünmüş bulunan karbonatlar, bikarbonatlar ve hidroksitlerin toplam değerini ifade eder.

Alkalinite değeri yüksek olan suların pH değerini düşürmek için normalden daha fazla asit kullanmamız gerekmektedir. Yüksek alkalinite değerine sahip sularda pH değeri düşmeye karşı direnç gösterecek ve bir müddet sonar havuz suyunun pH değeri tekrar eski değerine geri dönecektir.

Yüksek pH değeri ise bizim klor ile oksidasyon ve dezenfeksiyon gücümüze engel olacaktır.

Ayrıca yüksek alkainite değeri ve yüksek pH değeri su içersindeki sertlik veren maddelerin çökelmesine, havuz fayanslarının üzerindeki reç bağlamasına ve filter kumunun topaklaşmasına sebep olacaktır.

Havuz suyundaki yüksek alkaliniteyi düşürmek için HCl(Hidroklorikasit) veya H2SO4 (Sülfürikasit) ile yoğun şoklamalar yapılması gerekir.

Alkalinite değerinin de aşırı düşürülmesi havuzumuzda derzlerin sökülmesi, havuz içi ekipmanların yenilmesi gibi problemlere de sebep olacaktır.

Ayrıca düşük alkaliniteli sularda pH değerini dengede tutmakta büyük sıkıntı yaşanacaktır, pH değeri asidik veya bazik ortam arasında hızlı dalgalanmalar yaşatabilir.

Havuz suyundaki ideal Alkalinite değeri 80- 120 ppm arasında olmalıdır.

Not:Yüksek alkaliniteli havuz suyunda KalsiyumHipoklorit (% 65 likstabilizatörsüzgranülklor )uygulanması suyun puslu ve mat bir görünüme dönüşmesine sebep olur.

Kalsiyum Hipoklorit kullanacak havuz operatörleri için havuz suyunun alkalinite değeri mutlaka 120 ppm altında olmalıdır.

KimyaMühendisi

Zekiye Bayındır